Monstrans (stralenmonstrans) en kusreliekhouder (osculatorium)

Vergulde monstrans, staande op een viervoudige gepunte en geschulpte voet met geprofileerde rand. Rondom de voet gravering ‘1729’. Op de voetwelving zijn de vier apocalyptische dieren gedreven. Deze dieren komen voor in een visioen van Ezechiel en de beschrijving van de Apocalyps door Johannes en worden gebruikt om te verwijzen naar de vier evangelisten. De vier dieren houden samen twee opengeslagen boeken vast, waarschijnlijk het Oude en het nieuwe Testament. De balustervormige stam bestaat uit twee nodussen met knerren en bladvormige decoratie. Bovenaan de stam bevindt zich een engelenkopje, geflankeerd door twee bundels korenaren. Daarboven is een grote vergulde stralende zon met een lunulakast in het midden. Hier kon de hostie in worden getoond. Boven de stralende zon is, met stralen omgeven, God de Vader weergegeven met in zijn linkerhand een globe, zijn rechterhand houdt hij omhoog in een zegenend gebaar. Rondom de stralende zon zijn wijnranken met druiven en twee putti die wierookvaten vasthouden weergegeven. De monstrans wordt afgesloten door middel van een kroon die door twee engelen gedragen wordt, met daarboven een nest met een pelikaan en drie jongen. De pelikaan voedt haar jongen met haar eigen bloed en geldt als verwijzing naar de eucharistie. Het ronde bijbehorende object is een osculatorium (Lat. ‘osculare’: kussen). Dit is een zogenaamd kusreliekhouder. In vroeger tijden werd de kusreliekhouder na de priesterlijke vredewens in de misviering door priester en kerkgangers doorgegeven en gekust en aangeraakt. De Middeleeuwse kusreliekhouder bevatte een reliek, bij latere exemplaren was dit niet het geval en stond het doorgeven van het osculatorium simpelweg symbool voor de eenheid binnen de Kerk. Tegenwoordig wordt het osculatorium niet meer gebruikt en resteert slechts de vredewens.

99.164

Johannes Peymans (edelsmid)

1724 - 1725

stralenmonstrans, kusreliekhouder

Stichting Huizinghe 'De Loet', 's-Hertogenbosch