De pastorie te Nuenen bij avond, achterzijde

Onderwerp van dit schilderij is de pastorie te Nuenen, Noord-Brabant, vanuit de achterliggende tuin gezien, bij opkomende maan. Het pand, gelegen aan wat tegenwoordig Berg 26 heet, is in 1764 gebouwd als pastorie van de Hervormde Gemeente van Nuenen. Dominee Van Gogh en zijn gezin hebben er gewoond van 1882 tot 1886. De in 1817 opnieuw opgetrokken uitbouw aan de achterzijde heeft Vincent van Gogh tot mei 1884 tot atelier gediend. Het huis heeft sindsdien verschillende verbouwingen ondergaan en wordt sinds 1923 particulier bewoond. Vincent van Gogh was gefascineerd door de bijzondere stemming van de pastorietuin. Van Gogh beeldde de tuin af in elk seizoen, maar winterse taferelen hadden zijn voorliefde en dan bij voorkeur aan het begin of einde van de dag geschilderd. Een maanverlichte scene is een uitzondering in Van Goghs oeuvre en kan gezien worden als een studie in donkere toonwaarden, een oefening van een bepaald 'effect', vergelijkbaar met een zonsondergang of een onderwerp in schemerlicht. Daarbij speelde enerzijds het reduceren van de kleurintensiteit en anderzijds het handhaven van de contrastwerking. Dit had het voordeel dat de door Van Gogh zo sterk ervaren bijzondere sfeer van de tuin onderstreept kon worden. De opvallend geaccentueerde boomstammen en -takken zijn illustratief voor zijn opvatting over expressie als tegengesteld aan perfecte techniek. Van Gogh heeft steeds oog gehad voor de uitdrukkingskracht van verschillende boomsoorten, die hij evenveel 'sentiment' probeerde mee te geven als de menselijke figuur. Het werk heeft daardoor behalve een artistieke ook een sterke emotionele lading. Van de pastorie te Nuenen bestaan slechts twee schilderijen. Het ene, dat de voorzijde weergeeft, bevindt zich in het Van Gogh Museum te Amsterdam. Dit werk, dat de achterzijde weergeeft, is het andere.

99.110

Vincent van Gogh (schilder)

1885-11

doek, olieverf

Particuliere collectie